Laten we even zeggen dat je een boom ziet.
Stel je voor. Je loopt ergens. In een bos, een stad, een weiland, je eigen kamer. En plots valt je oog op een object, voorwerp, mens of dier. Je kijkt ernaar, lang, maar er is iets vreemds aan de hand met dit voorwerp. De vorm herken je, de eventuele beweging die het maakt herken je, het eventuele geluid dat er vanaf komt herken je, maar er is één zintuig in de war. Of tenminste, een deel van een zintuig. Je registreert het object, laten we even zeggen dat je een boom ziet. Normaal gesproken weet je wat voor kleuren bomen hebben: een bruine/donkergroene stam met takken in dezelfde kleur, met (of zonder) groene/gele/bruine bladeren. Misschien zitten er een paar vogels in de boom. Misschien speelt een kleuterklas tikkertje onder de boom. In principe is dit een doodnormale boom. Niemand lijkt iets raars te zien.
Tot je het opeens doorkrijgt: deze kleur heb je nog nooit eerder gezien.
De boom heeft een kleur waarvan jij niet wist dat hij bestond. En ik bedoel niet dat de boom opeens magenta is. Dat zou vreemd zijn, maar magenta is een redelijk normale, secundaire kleur. Nee, de boom heeft een kleur die je nog nooit eerder hebt gezien. De kleur bestaat niet op het kleurenspectrum, er is geen object in de wereld dat deze kleur heeft. Behalve die boom.
Je ziet een kleur die niet bestaat. Je begint waarschijnlijk eerst aan jezelf te twijfelen (‘Maar deze kleur is toch gewoon een combinatie van geel en blauw?’) maar dat is ze niet. (‘Geel en rood dan? Rood en blauw?’)
Het is een totaal nieuwe kleur. De nieuwe kleur is een volle kleur (mijn tekendocent zou zeggen ‘een verzadigde kleur’) en het lijkt niet alsof ze gemengd is door twee andere kleuren bij elkaar te gooien. Hebben we hier te maken met een nieuwe primaire kleur?
Niet ontzettend lang geleden is er door een wetenschapper een nieuwe kleur blauw ontdekt. Hij verhitte een aantal chemicaliën en ontdekte toen een nieuwe, ontzettend felle kleur blauw. ‘YInMn blue’ heet ze en de kleur vervaagt niet wanneer je het pigment mengt met olie of water.
Maar dit is ook niet de soort ontdekking van een nieuwe kleur die ik bedoel. Want als ik een staaltje van YInMn blue zou toevoegen, zouden we allemaal direct zien dat het blauw is. (Doe jezelf een plezier, zoek even YInMn blue op, ik vind het een prachtige kleur blauw.) Wat ik bedoel, is dat er een hele nieuwe kleur bijkomt, die geen familie is van een kleurgroep, maar een totaal nieuwe familie. Hoe zou dat de wereld veranderen? Zóu het de wereld veranderen?
Deze vraag heb je vast wel eens gehoord: stel je voor dat je door je huis heenloopt. Het is een plek waar je al lang hebt gewoond en je durft wel te zeggen dat je elk hoekje en gaatje kent. Tot je opeens, achter een paar dozen, een deur tegenkomt. Die deur heb je nog nooit eerder gezien. Je weet niet wat erachter zit, waar hij naartoe leidt, wat het doel van de deur is. Zou je die deur openen?
Ik wel. Ik zou ontzettend benieuwd zijn naar wat er achter zo’n deur zit. De werkelijkheid zal waarschijnlijk wel tegenvallen: grote kans dat je een paar stoffige kleden tegenkomt en dat de achtpotigen de ruimte hebben geclaimd. Maar stel je voor! Misschien loop je door de deur en kom je opeens in Narnia terecht. Of kom je erachter dat de deur een tijdreismachine is, of een teleportmachine. Geef mij maar zo’n onbekende deur, ik ben daar nieuwsgierig genoeg voor.
Terug naar de kleur. Waarschijnlijk zal ik het niet meemaken dat er een nieuwe kleur ontdekt wordt; kleuren bestaan immers al sinds de mensheid bestaat (al dacht ik toen ik jonger was dat, omdat de beelden van vroeger op televisie in zwart-wit waren, de wereld toen ook in zwart-wit was). Maar hoe tof zou het zijn als we opeens in 2021 een compleet nieuwe kleur ontdekken. Dan hoop ik dat het een felle, vrolijke kleur is en dat je er nooit op uitgekeken raakt. Dat de kleur alleen maar geassocieerd wordt met leuke dingen. Een soort tegenreactie op 2020, waar mijn kleurassociaties ophouden bij snotgroen, steriel wit en gevangenisgrijs.
En we noemen haar Floia.