Voordat iemand zich beledigd voelt: nee, ik noem niet alle witte mensen racistisch, maar je hoeft niet racistisch te zijn om van racisme te kunnen profiteren. Ik schrijf dit naar aanleiding van verschillende reacties die ik heb gekregen op mijn Instagram-stories over onderwerpen met betrekking tot inclusie:
‘Áll Lives Matter!’
‘Mensen zijn zó gevoelig’
‘Het was gewoon een grapje!’
‘Wat willen ze nog méér?’
‘Ik ben niet racistisch, ik heb een zwarte vriend(in) in mijn vriendengroep!’
Laat ik beginnen met vertellen over welke onderwerpen ik mij zoal heb uitgesproken.
Black Lives Matter – Black Lives Matter (BLM) is geen tijdelijke beweging, het is geen trend die zal uitsterven als je er geen aandacht meer aan geeft. Zwarte mensen worden sinds de ‘ontdekking van Amerika’ radicaal onderdrukt. Ik gebruik aanhalingstekens omdat ‘je geen plek kan ontdekken waar mensen al wonen,’ zo zegt Jane Elliot. Maar het onderwijs leert ons dat Amerika vóór Columbus niets voorstelde en dus, historisch gezien, niet bestond. Zwarte mensen hebben hierdoor jaren van openlijke segregatie gekend. Dat die is beëindigd, betekent nog niet dat racisme is verdwenen.
LGBTQIA+ – Een ander onderwerp dat ik regelmatig naar voren laat komen op mijn sociale media is de LGBTQIA+ community. Mensen die beweren dat we Pride niet meer nodig hebben, ‘omdat er al gelijkheid is,’ hebben een heteroseksueel privilege. Dit is namelijk niet waar. In maar twintig van de 196 (erkende) landen op de wereld is het homohuwelijk legaal en in 72 andere landen is homoseksualiteit zelfs nog strafbaar! Zolang we geen eerlijke en gelijkwaardige maatschappelijke vertegenwoordiging krijgen, kan ik nog niet spreken over gelijkheid.
(Wit)privilege – Een derde onderwerp waar ik me de laatste tijd meer over aan het inlezen en aan het uitspreken ben, is privilege; en dan vooral wit privilege. Wit privilege betekent niet dat je geen zwaar leven hebt gehad. Wat het wel betekent is dat je huidskleur je leven niet moeilijker heeft gemaakt. Ook zijn er mensen die sociaal-economisch meer privilege hebben, doordat ze zijn geboren in een welvarend gezin. Dat ze geld hebben, wil niet zeggen dat ze het ook makkelijk hebben, maar het is wel zo dat ‘het hebben van geld’ het leven niet lastiger maakt. Ditzelfde geldt voor heteroseksuelen, die een privilege hebben gebaseerd op hun geaardheid, omdat die geaardheid wordt gezien als ‘de norm’.
Nu zijn we dan eindelijk aangekomen bij het punt van de, misschien wel schokkende of confronterende, titel. Witte mensen profiteren allemaal van hun racisme, sommige misschien bewust maar de meeste (hopelijk) onbewust. Het is belangrijk om in te zien dat het systeem, waarin onze maatschappij en samenleving zich bevinden, racistisch is. Dit zie je bijvoorbeeld terug in het gebruik van het woord ‘anders’, wat impliceert dat er een norm is waar iets van af kan wijken. Witte mensen vallen vaak binnen deze norm, puur door hun huidskleur. Hierdoor worden witte mensen niet geconfronteerd met bepaalde moeilijkheden.
Een voorbeeld hiervan, wat met de BLM-beweging weer veel naar voren kwam, is de gedachte dat het delen van een bepaalde hashtag op sociale media voldoende is om een verschil te maken. Dat is het niet. Het is simpelweg een actie van witte mensen om het gevoel te hebben dat ze meedoen. Ditzelfde geldt voor mensen die vertellen dat ze zwarte vrienden hebben, als een manier om te ‘protesteren’ tegen hun eigen onschuld.
Ik zeg dus NIET dat het delen van een hashtag slecht is, zeker niet, maar het daarbij laten wel! Een goed voorbeeld hiervan is de actie #BlackOutTuesday, waarbij vele mensen (waaronder ikzelf) een zwart blok op hun sociale media postten om aandacht te geven aan de BLM-beweging. Maar als ik nu kijk op de accounts van (witte) vrienden en BN’ers die mee deden aan deze actie, verbaas ik mij over het aantal mensen dat deze post ook weer heeft verwijderd, omdat ‘het zwarte blok niet past bij hun esthetiek.’
Misschien denk je nu wel: ‘In mijn eentje kan ik de wereld niet veranderen,’ en je hebt waarschijnlijk gelijk, but change starts with you!
Herken je (witte) privilege – Dit is de eerste stap. Door bijvoorbeeld te erkennen dat racisme jou ten goede komt, erken je ook de dagelijkse strijd van gemarginaliseerde groepen.
Vergroot je bewustzijn – Als je mee gaat doen aan een bepaalde actie mbt inclusie, doe dat dan met de bedoeling om je bewustzijn (en dat van iedereen om jou heen) te vergroten. Deel feiten die anderen zullen helpen hun privilege te herkennen. Gebruik ook je eigen stem om herkenning en context te bieden.
Neem actief deel – Doe meer dan alleen berichten opnieuw delen. Doneer aan organisaties die verandering kunnen brengen, wees aanwezig bij protesten, onderteken petities en laat je horen. Het meest belangrijke is: Laat het niet bij online actie! Sta achter de punten die je (re)post of deelt en spreek je uit.
Wees niet ‘niet-racistisch’ maar ‘antiracistisch’ – Niet-racistisch zijn is niet hetzelfde als antiracistisch zijn. Niet-racistisch zijn is niet genoeg wanneer het systeem, waar onze maatschappij in bestaat, dat wel is. Het is belangrijk dat we samen als mensen werken aan solidariteit.
Ik hoop dat dit op de een of andere manier nuttig is, laten we samen een verschil maken.
Little word of advice: