Madelon en ik roken een peuk in de pauze. Hebben het over… theaterdingen, god zal het weten. Dan komt er een oude man op een fiets aangereden. De man stopt bij ons. ‘Pardon, doe dat nou niet, dat roken,’ zegt hij. In mijn hoofd klinkt de ‘heeeerrre we go!’
Ontmoetingen. Met de ander, en daarmee ook met jezelf. Dat is de kern van mijn ervaring met biografisch theater in studio 3. Begin november ontmoette ik Henk Heideveld. Een beeldend kunstenaar wiens atelier zich in het gebouw van de kunstenaarsvereniging naast ArtEZ bevindt. Henk maakt kunst over het algemene principe van god. Hierin gebruikt hij het woord ‘god’ zowel in de theïstische betekenis als in de betekenis van ‘aanduiding voor het antwoord op het geheim van het leven.’ Een mystieke, geleerde, en welbespraakte kunstenaar.
Ik wilde heel graag het verhaal van Henk vertellen omdat Henk een hele inspirerende indruk op mij maakte, en hij ook binnen mijn leerdoel paste. Als ik biografisch theater mocht gaan maken, dan wilde ik dat doen met het verhaal van iemand uit mijn omgeving. Ik wilde graag een onderzoek doen naar de ontmoeting en vanuit die ontmoeting maken.
Het theatraliseren van een verhaal dat niet het jouwe is vergt dat je eerbiedig omgaat met het verhaal van de ander.
‘Ik stuur Henk nu een mailtje. Of ja, zo meteen. Nee, nu. Maar wat als hij daar helemaal niet op zit te wachten? Nee, tuurlijk niet, dat zou pas gek zijn. Aj, ok, doe het, bro, Robby fucking Hoesenie. Fuck it… ik bel hem wel gewoon.’
‘Als maker moet je assertief zijn. Je gaat immers maken, alle regeldingen regelen en daar dan mee maken. Ik snap dat dat heel spannend kan zijn. Maar je moet jezelf uit die comfortzone halen om te kunnen groeien.’ -Ik tegen mezelf in de spiegel
Ik heb zoveel enthousiasme teruggekregen van Henk. Hij nodigde mij uit in zijn atelier. Ik nam de audio-recorder mee, hij had twee kopjes thee. We hebben zo’n twee uur lang gesproken en ik heb dat allemaal opgenomen. Henk vertelde over verschillende religies en levensovertuigingen en over hoe hij deze kennis in zijn werk toepast, en hij zong een lied in oud-Keltisch. De complete ‘podcast’ met Henk Heideveld is hier te beluisteren.
Henk heeft ooit ingebroken in de gevangenis. Hij wilde voor zijn kunst, zijn concept, contact maken met de gevangenen in het Zwolse huis van bewaring en vond dat hij dat op hun manier moest doen. Hij werd afgezet door zijn vrouw, en heeft ingebroken met een ladder. Hij vertelt er luchtig over terwijl ik met een ontzettend grote grijns aandachtig blijf knikken. Hij vertelt hoe hij tegels heeft bespoten met teksten over god en kunst. Hij geeft mij een catalogus van zijn oeuvre en een zelfgeschreven boek. Een zelfgeschreven evangelie. ‘Bij gebrek aan een goed boek: schrijf je eigen.’
Voor een maker is dit natuurlijk een oneindige schat aan bruikbaar materiaal. Voor prototype 2 van studio 3 heb je echter maar tien tot vijftien minuten als richtlijn voor je speeltijd. Daarom moest ik gericht vertellen. Voor de opzet van mijn stuk bedacht ik een kern en een skelet. De kern is de ontmoeting en het skelet de opbouw:
Ik stel het personage voor -> Ik kleur het personage in -> Ik trek een conclusie en zet aan tot handelen
Ik vertel over de ontmoeting met Henk -> Er volgt een fysieke scene die een van zijn verhalen uitbeeldt -> Het publiek wordt geprikkeld om op zoek te gaan naar de rest van de verhalen
Ik heb bewust weinig overgelaten aan maken op de vloer om zo min mogelijk druk te ervaren en te hoeven uitoefenen op mijn spelers. Het is immers een prototype dat ik moest maken en een oneindig leerproces. Het volgende seizoen ga ik meer risico nemen, maar nu wilde ik juist aandacht besteden aan een goed voorbereid proces.
Het begon wel met een ludiek beeld. Zo beginnen de meeste van mijn ideeën. Ik zag een printer voor me op een wiegende ventilator. Gedurende de voorstelling zouden er blaadjes geprint blijven worden met teksten van Henk. Je ziet hier wat er van dat idee geworden is in mijn prototype.
Na de voorstelling ga ik terug. Om verslag te doen. Om te vertellen dat alles goed ging en om de persoon in kwestie voor de vijftigste keer te bedanken voor het delen. Henk lacht en we kijken samen naar de weergave. En dan gaat hij verder, en ik ook. Geen loze belofte die stelt dat we elkaar nog vaker zullen zien. In de dagen die volgen wordt de inspirerende kunstenaar die ik probeerde te vangen in mijn werk menselijker. Actie en reactie. Een druppel met zoveel impact dat ik doorrimpel. Je leent en vertelt een verhaal. Het verhaal raakt en rimpelt door. Het is een eerbetoon geweest voor mij. Aan een persoon maar ook aan een concept. Het concept van de ander, de ontmoeting en de vertelling van verhalen.
Voor de 51ste keer: Bedankt, Henk.