Ken je dat gevoel? Dat je je wil uitdrukken, maar niet zo goed weet hoe? Dat je iets wil zeggen, iets wil vertellen, iets wil overbrengen, maar de juiste vorm niet kunt vinden. Dat je merkt dat je stilstaat in je communicatie, dat je wanhopig zoekt naar een nieuwe manier van expressie, maar die niet vindt.
Wat zou het soms fijn zijn je gedachten te kunnen laten printen. Gewoon, CTRL+A, CTRL+C CTRL+V naar een Word-bestandje, printen en klaar. Teruglezen wat je allemaal bedacht had, sommige stukken omcirkelen of highlighten, andere stukken versnipperen, doorkrassen of verbranden. Welke thema’s zou jij uit je eigen gedachten halen? Zou je alles durven lezen? Zou je verbaasd zijn over sommige stukken tekst, of weet je precies wat je gaat lezen? Of, wat als het geen tekst is, maar iets anders?
Welke kleur hebben je gedachten? Misschien wel rood, omdat je vol passie zit. Misschien blauw, omdat je kalm bent (mits het lichtblauw is, bij donkerblauw denk ik eerder aan strijdlustig en stevig). Of misschien wel wit, omdat je gedachten neutraal zijn. Zwart, anders? En zijn ze dan zwart omdat je alle kleuren hebt opgezogen en dus alles een beetje bent, of zwart omdat je je gedachten niet kan identificeren met een kleur?
Welke vorm hebben je gedachten? Zijn het tweedimensionale vormen, of driedimensionaal? Zijn het complexe vormen, of juist heel simpele? En is het één vorm, of zijn het meerdere vormen aan elkaar geplakt? Is de vorm glad en rond of juist hoekig en puntig? Van welk materiaal is de vorm gemaakt? Hout, metaal, stof? Of misschien wel water of vuur. En heeft het materiaal dan de kleur die je zou verwachten bij het materiaal, of juist een totaal andere?
We uiten ons op zoveel verschillende manieren. Door kleding, haarstijl, make-up, maar ook door eten, muzieksmaak en wat er allemaal in onze tas zit. Is elke uitingsvorm noodzakelijk voor je? Of uit je je soms ook, óm het uiten? Misschien om te provoceren, of bewustzijn te creëren, of gewoon omdat het lekker voelt. Wat gebeurt er als we ons niet meer kunnen uiten? Wat als het uiten even ‘op’ is? Als we niet meer weten hoe we ons individuele ikje op deze aarde kenbaar willen maken.
‘Ik loop even vast’ hoor ik mezelf denken. Grappig, want blijkbaar kan ik mezelf nu niet uitdrukken wanneer ik het heb over uitdrukken. Het proces van uitdrukken kan denk ik op twee manieren gebeuren: doordacht of intuïtief. Het eerste gedeelte van deze tekst schreef ik vooral intuïtief: ik vind het wel een grappig idee om de gedachte an sich om te zetten in iets materialistisch, iets wat je zintuiglijk zou kunnen waarnemen. Als ik mezelf daarover uitdruk, werk ik intuïtief. Ik hoef niet na te denken over wat ik wil opschrijven, de woorden vloeien gemakkelijk op papier. Maar wanneer ik een reflectieve, betekenisvolle tekst wil schrijven, dan kom ik in de manier ‘doordacht’. Ik probeer zorgvuldig de woorden te vinden voor de dingen die zich uit willen laten drukken (en blijkbaar wil ik mij nu dus uitdrukken in woorden, en niet op een andere manier). Ik denk hard na over de nieuwe zin en probeer elke zin van nog meer betekenis te voorzien dan zijn voorganger. Soms vind ik het doordachte een heerlijke manier van werken: mezelf en mijn werk kapotreflecteren tot ik de kern te pakken heb en precies heb gemaakt (lees: heb uitgedrukt) wat ik kwijt moest. Maar soms is het ook lekker om intuïtief te werken: rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan. Net wat nodig is.
Ik merk in deze tekst dat ik zoek naar een werkwijze om op een doordachte manier mijn intuïtieve manier van uitdrukken weer te geven. Over tegenstrijdigheid gesproken… Is de les misschien dat je nooit één van beide manieren kan kiezen, maar het altijd een mengelmoes is? Natuurlijk kan ergens de nadruk op liggen, maar ben je niet altijd zowel doordacht als intuïtief bezig?
Een docent vroeg laatst of ik me, in de context van mijn Exil-project, als een kunstobject zou kunnen gaan beschouwen. Uhm. Ik denk het…? Zou ik willen dat ik mezelf als kunstobject kan gaan beschouwen? Dat weet ik niet zo goed. Als ik mezelf neerzet als ‘kunst’, dan vraag ik eigenlijk mezelf te stoppen met uitdrukken. In ieder geval voor een korte periode (zo lang als ik ‘kunstobject F A Siks’ ben, bijvoorbeeld). Dan moet alles op pauze, want anders kan ik niet van een afstandje naar mezelf kijken. Tenminste, dat kan wel, maar dan verandert het kunstobject steeds. En dan blijf ik tot in den treure observeren, analyseren, reflecteren. Maar als ik al het uitdrukken op pauze zet, kán ik dan nog wel op een vernieuwende manier naar mezelf als kunstobject kijken? Ík ben tenslotte eigenaar van mijn gedachten en reflectieve processen. Als die stilstaan, kan ik dan nog tot nieuwe inzichten komen over mezelf? Mijn gedachten zijn ook een manier van uitdrukken; in dit geval drukken ze iets uit over kunstobject F A Siks die zelf even op pauze staat, maar bezoeker Floris moet wél doorgaan met uitdrukken. Over iets wat zelf is gestopt met uitdrukken. Dus.
Nee, ik denk niet dat ik mezelf als kunstobject wil gaan beschouwen. Al is dat wel precies wat ik hier aan het doen ben. Ik reflecteer op mijn eigen reflecties op een vraag die ik mezelf heb gesteld nadat een docent me vroeg of ik op mezelf kan gaan reflecteren. Hm. Misschien heb ik niet zoveel te willen en moet ik gewoon maar accepteren dat ik altijd zowel mijn eigen kunstenaar als kunstobject als curator als bezoeker zal zijn. Onze is a crowd, I guess.